Vitamin A Nedir?
Vitamin A, yağda çözünen ve retinoidler olarak bilinen farklı formlara sahip bir vitamindir. Bu formlar arasında retinol, retinal, retinoik asit ve retinil ester bulunur. Vücudun göz, cilt ve bağışıklık sistemi gibi birçok kısmının sağlıklı işlev göstermesi için gereklidir. Vitamin A, çeşitli meyve, sebze ve balık gibi gıdalarda bulunabilir. Karotenoidler adı verilen bitkisel kimyasallar da vücutta vitamin A’ya dönüştürülebilir.
Kullanım Alanları ve Etkinlik
Vitamin A en yaygın olarak, vitamin A eksikliğini tedavi etmek için kullanılır. Bunun yanında, yaşlanan cilt, akne, HIV/AIDS, katarakt, çocuk gelişimi, enfeksiyonlar ve diğer durumlar için de faydalı olabilir.
Vitamin A takviyeleri aç mı alınmalıdır tok mu?
Vitamin A takviyeleri yağda çözünen vitaminler olarak tok kullanılmalıdır.
Etkili Olduğu Durumlar
• Vitamin A Eksikliği: Ağız yoluyla alınan vitamin A, eksikliği önlemek ve tedavi etmek için etkilidir.Muhtemelen Etkili Olduğu Durumlar
• Yaşlanan Cilt: Cilde uygulanan vitamin A (retinol), yaşlanan ciltte renk düzensizliklerini, esnekliği ve kırışıklıkları iyileştirir. Retinol içeren reçetesiz ürünlerin, reçeteli tretinoin (Renova) kadar etkili olup olmadığı belirsizdir.
• Bronkopulmoner Displazi: Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, vitamin A enjeksiyonu bu akciğer hastalığı riskini azaltabilir. Ağız yoluyla alınan vitamin A’nın bu durumda faydalı olup olmadığı ise net değildir.
• İshal: A vitamini eksikliği riski taşıyan küçük çocuklarda, ağız yoluyla vitamin A vermek, ishalin önlenmesine yardımcı olabilir.
• Kızamık: Vitamin A, eksiklik riski taşıyan küçük çocuklarda kızamık ve komplikasyonlarını önleyebilir.
• Gece Körlüğü: Gebelik sırasında vitamin A alımı, yetersiz beslenen yetişkinlerde gece körlüğünü %37 oranında azaltabilir.
• Oral Lökoplaki: Yüksek dozda vitamin A alımı, sigaradan kaynaklanan beyaz lezyonların tedavisinde etkili olabilir.
• Çocuk Ölümleri: Yüksek dozda vitamin A, eksiklik riski taşıyan çocuklarda ölüm riskini azaltabilir.
• Doğum Sonrası Komplikasyonlar: Yetersiz beslenen yetişkinlerde, gebelik ve emzirme döneminde alınan vitamin A, doğum sonrası ölüm riskini azaltabilir.
• Retinitis Pigmentosa: Vitamin A, bu kalıtsal göz hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilir.
• Ülseratif Kolit: Günlük olarak alınan vitamin A, belirtileri hafifletebilir.
• Güneş Hasarına Bağlı Kırışıklıklar: Vitamin A (retinol) içeren serumlar, güneş hasarı görmüş ciltte pürüzsüzlük ve kırışıklıklarda iyileşme sağlayabilir.Muhtemelen Etkisiz Olduğu Durumlar
• Atopik Hastalık: Bebeklere verilen tek doz vitamin A, atopiyi önlememektedir.
• Erken Doğum ve Ölü Doğum: Gebelik döneminde alınan vitamin A, bebeklerin ilk yılındaki ölüm riskini azaltmamaktadır.
• Bağırsak Parazitleri: Tek doz vitamin A, çocuklarda bağırsak parazitlerinin tekrar enfeksiyon yapmasını önlememektedir.
• Melanom: Yüksek dozda vitamin A, melanom hastalarında hayatta kalma süresini artırmamaktadır.
• Düşük: Gebelik döneminde alınan vitamin A, düşük riskini azaltmamaktadır.
• Sepsis: Erken doğan bebeklerde vitamin A, sepsisi önlememektedir.
• Tüberküloz: Vitamin A alımı, bu duruma sahip bireylerde belirtileri iyileştirmemekte veya ölüm riskini azaltmamaktadır.Yan Etkiler ve Güvenlik
• Ağız Yoluyla Alındığında: Günlük 10.000 IU (3.000 mcg) altındaki dozlar genellikle güvenlidir. Daha yüksek dozlar, yan etki riskini artırabilir ve uzun süreli kullanım ciddi sorunlara yol açabilir.
• Cilde Uygulandığında: %0,5 retinol serumu, 12 hafta boyunca kullanıldığında genellikle güvenlidir.Özel Önlemler
• Hamilelik ve Emzirme: Günlük 10.000 IU (3.000 mcg) altındaki dozlar güvenli kabul edilir. Ancak, yüksek dozlar doğum kusurlarına yol açabilir.
• Çocuklar: Çocuklarda önerilen dozlar aşılmamalıdır; aksi halde ciddi yan etkiler görülebilir.
• Karaciğer Hastalığı: Fazla miktarda vitamin A, karaciğer hastalığını kötüleştirebilir. Karaciğer hastalığı olanların vitamin A takviyesi almamaları önerilir.Etkileşimler
Üst Düzey Etkileşim:
• Retinoidler ve Vitamin A: Retinoid ilaçları ile vitamin A birlikte alınmamalıdır; toksik etkiler ortaya çıkabilir.
Orta Düzey Etkileşim:
• Tetrasiklinler ve Vitamin A: Yüksek dozda vitamin A, tetrasiklinlerle birlikte kullanıldığında intrakraniyal hipertansiyon riskini artırabilir.
• Karaciğere Zararlı İlaçlar ve Vitamin A: Bu ilaçlarla birlikte yüksek dozda vitamin A alımı, karaciğer hasarı riskini artırabilir.
• Warfarin (Coumadin) ve Vitamin A: Warfarin kullanan bireyler, yüksek dozda vitamin A almaktan kaçınmalıdır; kanama riski artabilir.Dozaj ve Kullanım
Vitamin A, birçok gıdada doğal olarak bulunur ve günlük ihtiyaçlar, yaş ve cinsiyete göre değişir. Takviyelerde bulunan vitamin A’nın formu ve dozu dikkatlice seçilmelidir. Herhangi bir özel durum için doğru ürünü ve dozu belirlemek için sağlık uzmanınıza danışmanız önemlidir.